Preview Stedelijk Museum

Na drie heel culturele musea werd het toch tijd voor een museum waar we aan denken bij het horen van het woord museum. Je weet wel, met schilderijen, kunst waar we niets van begrijpen en meer van die dingen. Ik keek dan ook uit naar de preview van het vernieuwde Stedelijk Museum.

Ik zal maar eerlijk toegeven dat ik musea altijd een beetje bestempeld heb met een stoffig imago. De enige museumachtige musea waar ik geweest ben zijn het Kröller-Müller (waar ik als brugklasser niet echt van onder de indruk was – ik herinner me slechts vijf minuten binnen te zijn geweest) en het Ludwig Forum für Internationale Kunst tijdens het dagje naar Aken in de derde klas, wat vooral met de slappe lach gepaard ging. Ja, zo wordt het dus niets met dat cultuursnuiven van mij. De uitnodiging van Audi voor de preview van het Stedelijk zou daar verandering in brengen. ‘Audi?’ denk je misschien. Dit automerk sponsort het museum al sinds 1999 en is tot en met 2017 founder van het museum. Bovendien is er een zaal naar hen vernoemd – de Audi zaal –  waar alle kunstwerken één ding gemeen hebben: vernieuwing. Dit past bij Audi met haar bekende motto ‘Voorsprong door techniek’.

Belangrijke schildermeneren

Natuurlijk had ik wel eens van het Stedelijk Museum gehoord, maar ik was er nog nooit geweest. Ik had geen idee wat ik kon verwachten, maar stiekem dacht ik wel aan Picasso, Karel Appel, Edvard Munch en meer belangrijke schildermeneren. Eenmaal daar ontdekte ik dat niet alleen de buitenkant in een nieuw, modern jasje is gestoken, maar dat ook binnen genoeg moderns te aanschouwen was. Stoffig? Ben je gek.

Badkuip

Het ‘oude’ Stedelijk Museum, A.W. Weissmans creatie, was een plaatje om te zien. Tijdens de presentatie waar we de preview mee beginnen wordt een filmpje vertoond met architect Mels Crouwel aan het woord. Hij ademt het gebouw praktisch – wat wil je, als je zoiets bijzonders ontwerpt? Over ieder hoekje van het nieuwe ontwerp is diep nagedacht, net als over het bestaande gebouw. Van buiten is het overduidelijk: als je aan komt lopen, kun je de witte ‘badkuip’ (de bijnaam van het nieuwe gedeelte) met geen mogelijkheid missen. Binnen merk je er echter niets van, want het museum is een geheel geworden. Hier en daar zijn raampjes gemaakt waardoor je nog wel het oude en nieuwe gedeelte van elkaar kan onderscheiden, maar dat is het dan ook.

Het voorproefje

Na een praatje van de directeur van Audi en Ann Goldstein, de directeur van het museum, worden we dan eindelijk losgelaten. Oké, een gids houdt ons in het gareel en vertelt niet alleen over de collecties die we bekijken, maar ook over het museum zelf. Ze was vol enthousiasme en liet vol trots het vernieuwde museum zien, wist zelfs uit te leggen waarom een bepaalde zaal schuin liep. Waar wij al moeite hebben met een presentatie van een halfuur zonder steekwoordenbriefje, deed zij alles uit haar hoofd. We kwamen langs een steiger gemaakt met planken uit sportzalen. We kwamen in het oude, klassieke gedeelte dat verlicht werd met fluoriscerence tl-figuren, iets wat ik heel indrukwekkend vond. Maar het meest indrukwekkende vond ik nog wel de 1100 m2 grote kelderzaal (ook gloedjenieuw!). De vloeren en de slechts zes meter hoge muren waren bedekt met letters. Citaten van George Orwell, maar ook Roland Barthes, iets dat ik best gek vond gezien hij een cultuurcriticus is. En ik stond bovenop hem! Deze expositie nodigde ons trouwens massaal uit om het fotomodel uit te hangen.

Omdat kunst tegenwoordig veel verder gaat dan schilderijen en sculpturen, kwamen we ook een ruimte tegen vol projectors. Op de schermen zagen we beelden van een verlaten stad met slechts wat gras en een paar paardjes: Tsjernobyl. Afgezien van het feit dat het bijzonder is dat deze kunstenares daar opnamen heeft kunnen maken, ben je als kijker eigenlijk geen kijker. Ze maakt je onderdeel van het kunstwerk door de projectors. Jouw eigen schaduw wordt geprojecteerd op de beelden. Dat versterkt de ervaring van verlatenheid en het doet iets met je. Met mij in ieder geval wel, want dit kunstwerk zal ik niet snel vergeten.

Adorno tot Zizek

Over cultuurcritici gesproken: na de rondleiding glipte ik nog even het winkeltje in, maar wist ik veel dat ik daar alle critici die we besproken hebben zou zien staan. Gewoon, op een doodnormale dag. Hoe raar is het om ineens de boeken te zien waar jij kopieën uit hebt? Ze waren er allemaal, van Adorno tot Zizek.

Geen stof

Mijn eerste, serieuze ontmoeting met een ‘echt’ museum, dus. Cultuursnuiven? O, ja. Maar dan zonder stof in je neus. Je kunt Karel Appel bewonderen, net als veel moderne kunstwerken. De zalen zijn immens en vooral de kelderzaal doet je even een stuk kleiner voelen (alsof ik nog niet klein genoeg ben). Van schilderij tot Rietveld-slaapkamer tot Tsjernobylprojecties: je ziet het in het Stedelijk Museum. Koningin Beatrix zal het zaterdag 22 september (morgen dus) openen en vanaf zondag kan iedereen het museum bewonderen. Zelfs ik, als kersverse museumganger, vind het een bezoekje waard en zal binnenkort nog een keer gaan. Best bijzonder, dat Stedelijk Museum.

Weinig foto’s? Het is niet voor niets een preview – slechts een tipje van de sluier.